Tanrı Tarihi #12 : Cinvat Köprüsü

Tanrı Tarihi #12 : Cinvat Köprüsü

Hindistan bir kule… Çatısında üç halka… Dümdüz bir çatı ve 3 iç içe halka. İlki erkekler, ikincisi kadınlar, üçüncüsü çocuklar için… Hindistan’daki en küçük dini cemaat olan Parsilerin kadim defin ayini burada yapılır. Parsilere göre ölüler kirliydi, gömülürlerse toprağı kirletirlerdi, yakılırlarsa ateşi… Leş yiyen hayvanlara iyi davranılması gerekirdi. Kuleleri inşa edenler adlarından da anlaşılaşılacağı üzere Pers ülkesinden gemişlerdi. Yüzyıllardır Hindistan’daydılar. İsrail halkı Babil sürgünündeyken Pers halkı da Zerdüştlük dinini benimser. Günümüzde yaygın olmasa da bu din diğer inançlar üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Musevilik de dünyadaki en kalabalık dinler olan Hıristiyanlık ve Müslümanlığı doğurmuştur.

Zoroaster yani Zerdüşt… MÖ. 628'de doğup 551'de rakip bir rahip tarafından öldürüldüğü söylenir. Dinin ne şiddetli anlaşmazlıklara sebep olduğunu anlayabiliriz. Ölümle sonuçlanan…

Peygamberler ses duyar ve bunu insanlara aktarır. Eski dinin rahipleri de onları rakip olarak görür ve cephe alır… Din tarihinin peygamberlerin acı dolu hikayeleri ile dolu olması bu yüzdendir. Zerdüşt’ün da başına aynısı gelmiş. Konuşmaya başlamış, eski dinin rahiplerini kızdırıp, başını belaya sokmuş.

Din konusunda başlıca çekişmeceye bakalım. Tek tanrı olduğuna inananlar ve elimizi sallasak tanrıya çarpacak kadar çok tanrı olduğuna inananlar. Zerdüşt ise derinlere daldı… İyilik ve kötülüğün doğasına… Bu ikisi dünyaya nereden gelmişti? En sonunda buldu. Tanrısı Ahura Mazda’nın kalbindeydi bu mücadele… Ve biz de insan olarak bir tarafı seçerek yolumuzu tammalayacaktık. Zerdüştlük’te de tıpkı Daniel’in kitabı gibi bir son vardı. En sonunda herkesin hesabı görülecekti. İyilik ve kötülük arasında bir seçim yapacaktık ve hikayemizin sonu Cinvat Köprüsü’nda son bulacaktı. Kötüler, kötülüğün ağırlığıyla köprüden aşağıya düşecek, iyiler hafifledikleri için salına salına geçeceklerdi.Ve cennete ulaşacaklardı. Bu kadarla da kalmıyordu. Saoshyant (fayda sağlayan kişi) ortaya çıkacak , kötülük yenilecek, dünya yenilenecekti. Adalet ve iyilik hüküm sürecekti.

Zerdüşt bu etkileyici açıklama ile, dünya inançlarına cennet ve cehennem fikrini sokan kişidir. Tanrının tarihi bu fikri ilk olarak Zerdüşt ile gördü. Ve kurtarıcı, o son kurtarıcı… Daniel kitabındaki fikirleri İsrailoğulları Babil Sürgünü sırasında Perslerden etkilenerek oluşmuştur olabilirler.

Zerdüşt hem muhalefet buldu hem de taraftar. Öğretisi Avesta adı verilen kutsal metinler olarak derlendi. Ve bundan sonra ortodoksluğa dönüşme süreci başladı. Sembolleri ateşti. Kutsal ateşi tapınaklarında sürekli yaktılar. Bu yüzden ateşe taptıkları da düşünülmüştür. Ateş onlar için kutsaldı çünkü Ahura Mazda’nın sonsuz hayatının simgesiydi. Burada tekrar sembolü görüyoruz.

Öldükleri zaman da Sessizlik Kulelerinin çatısına cansız bedenleri koyar ve gökyüzünün kuşlarına armağan ederlerdi. Bu kulelere İran’da rast gelinebilir. Zerdüştlük uzun yıllar İran’da hüküm sürdükten sonra yerini Müslümanlık denilen yeni dine bıraktı. Zerdüştlüğü benimseyenler ise uzun bir yolculukla Hindistan’a varıp, ateşlerini orada yaktılar ve kulelerini orada inşa ettiler. Günümüzde sayıları çok az da olsa hala varlar ancak Zerdüştlük formunu tamamlamış haliyle kendisinden sonra gelen dinlere çok fazla tema sunmuş.

Read more

Suçun Zinciri: Stalin ve İktidarın Suça Bulaştırma Mekanizması

Suçun Zinciri: Stalin ve İktidarın Suça Bulaştırma Mekanizması

Suça bulaştırma, iktidar sahiplerinin çevrelerini kendilerine bağımlı kılmak için kullandıkları en etkili stratejilerden biridir. Bu mekanizma yalnızca bireyleri değil, bütün bir toplumsal yapıyı iktidara bağlayan gizli bir sözleşme işlevi görür. İktidar, çevresine sunduğu haksız ayrıcalıklarla, küçük çıkarlarla ve zorunlu imzalarla insanları suça ortak eder, ardından bu ortaklığı bir koz olarak

By Daphne Emiroğlu
Tanrı Tarihi #30 - Quakerların Doğuşu ve Mirası

Tanrı Tarihi #30 - Quakerların Doğuşu ve Mirası

Onyedinci yüzyıl İngiltere’sinin siyasal, dini ve toplumsal çalkantıları arasında ortaya çıkan Quaker hareketi ya da kendi tercih ettikleri isimle “Dostlar Cemaati”, Avrupa’nın din tarihinde alışılmadık bir sayfa açtı. George Fox’un genç yaşta yaşadığı dinsel arayışlardan doğan bu hareket, Hıristiyanlığın kurumsallaşmış yapılarına, unvanlara, merasimlere, hiyerarşik otoriteye ve kilise

By Daphne Emiroğlu
Tanrı Tarihi #29 - Canavarın Kellesi: Din, Entrika ve Ortaçağ Mizahı

Tanrı Tarihi #29 - Canavarın Kellesi: Din, Entrika ve Ortaçağ Mizahı

Ortaçağ Avrupa’sında kraliçe olmanın bedeli, bugünün magazin dünyasında Instagram fenomeni olmanın bin kat üstüydü; çünkü “unfollow” yoktu, doğrudan kafanı gövdenden ayırıyorlardı. İskoçya Kraliçesi Mary Stuart’ın hikâyesi de bunun en kanlı, en absürt ve en kara mizah malzemesi bol örneklerinden biri. Mary, 1542’de doğar doğmaz babasını kaybetti, yani

By Daphne Emiroğlu